L-Imħallfin

L-imħallfin jippresjedu fil-Qrati Superjuri. L-imħallfin jinħatru mill-President ta’ Malta li jaġixxi fuq ir-rakkomandazzjoni magħmula mill-Kumitat dwar il-Ħatriet tal-Ġudikatura stabbilit bl-artikolu 96A tal-Kostituzzjoni.

Mill-2016, twaqqaf Kumitat għall-Ħatriet tal-Ġudikatura biex jirċievi u jeżamina espressjonijiet ta’ interess minn persuni interessati li għandhom jinħatru bħala Mħallfin jew Maġistrati u, dak iż-żmien, ta parir lill-Prim Ministru permezz tal-Ministru responsabbli għall-Ġustizzja dwar l-eliġibbiltà u l-mertu tal-kandidati li kien jevalwa u intervista. 

Il-Prim Ministru kien obbligat jikkonsulta mal-Kumitat għall-Ħatriet Ġudizzjarji qabel ma jaħtar Imħallef jew Maġistrat.

Mill-2020, id-dmirijiet tal-Kumitat għall-Ħatriet Ġudizzjarji ġew emendati, fejn, filwaqt li jinżammu l-funzjonijiet imsemmija hawn fuq, jekk ikun hemm post vakanti fi kwalunkwe kariga, il-Kumitat għandu jibgħat l-ismijiet tat-tliet kandidati li jqis l-aktar xierqa flimkien ma’ rapport dettaljat dwar l-adegwatezza u l-mertu ta’ dawn it-tliet kandidati. 

Il-President ta’ Malta mbagħad ikun intitolat li jeleġġi Mħallef jew Maġistrat esklużivament mill-ismijiet tat-tliet kandidati trażmessi mill-Kumitat.

Il-Kumitat għall-Ħatriet Ġudizzjarji, skont l-Artikolu 96A tal-Kostituzzjoni, huwa magħmul mill-Prim Imħallef; żewġ Imħallfin eletti għal perjodu ta’ erba’ snin minn fost l-imħallfin tal-qrati superjuri; Maġistrat elett minn sħabu għal perijodu ta’ erba’ snin; l-Awditur Ġenerali; il-Kummissarju għall-Investigazzjonijiet Amministrattivi (Ombudsman) u l-President tal-Kamra tal-Avukati. 

L-imħallfin igawdu minn sigurtà fil-kariga, li jfisser li Imħallef jista’ jitneħħa mill-kariga biss minħabba mġieba ħażina ppruvata jew inkapaċità ppruvata li jwettaq il-funzjonijiet tal-kariga tiegħu. It-tneħħija ssir mill-President ta’ Malta fuq il-parir tal-Kummissjoni għall-Amministrazzjoni tal-Ġustizzja, li l-parir tagħha huwa soġġett għal appell quddiem il-Qorti Kostituzzjonali, skont l-Artikolu 101Ċ tal-Kostituzzjoni. 

Qabel ma tittieħed kwalunkwe deċiżjoni għal tneħħija mill-Kummissjoni għall-Amministrazzjoni tal-Ġustizzja, il-kwistjoni trid tiġi ttrattata mill-Kumitat għall-Imħallfin u l-Maġistrati, li jkun hemm biex jeżerċita dixxiplina dwar l-Imħallfin u l-Maġistrati. Il-proċedimenti dixxiplinari għandhom jibdew fuq ilment bil-miktub mill-Prim Imħallef jew mill-Ministru responsabbli għall-Ġustizzja. Il-Kumitat jirreferi l-ilment lill-Imħallef jew lill-Maġistrat li jkollhom żmien biex iwieġbu. Jekk, wara kunsiderazzjoni prima facie, ma jkunx hemm raġunijiet suffiċjenti biex tinbeda azzjoni dixxiplinari, hija għandha żżomm lura milli tikkunsidra l-każ ulterjorment. Madankollu, jekk ikun hemm raġunijiet suffiċjenti, il-Kumitat għandu jaħtar data għas-smigħ, fejn avukat jinħatar biex jaġixxi bħala prosekutur speċjali indipendenti, ix-xhieda jistgħu jiġu prodotti u l-Imħallef jew il-Maġistrat jistgħu jattendu u jkunu assistiti kif xieraq minn avukat jew prokuratur legali.

Jekk il-Kumitat isib li kien hemm ksur tal-Kodiċi ta’ Etika, għandu tliet xenarji li jista’ jipproċedi bihom:

  • jekk il-ksur ikun ta’ natura minuri, jista’ jew joħroġ twissija jew jimponi penali pekunjarja ekwivalenti għal wieħed minn għaxra tas-salarju annwali tal-Imħallef jew tal-Maġistrat;
  • jekk il-ksur ikun ta’ natura serja, jista’ jissospendi lill-Imħallef jew lill-Maġistrat mill-eżerċizzju tad-dmirijiet tiegħu sa sitt xhur b’nofs paga;
  • jekk il-ksur ikun ta’ natura tant serja li jistħoqqlu t-tneħħija tal-Imħallef jew tal-Maġistrat, jew ikun ibbażat fuq raġunijiet ta’ inkapaċità, fiżika jew mentali, li jwettaq id-dmirijiet tiegħu, allura din għandha tirrapporta s-sejbiet tagħha lill-Kummissjoni għall-Amministrazzjoni tal-Ġustizzja, li mbagħad tipproċedi għas-sospensjoni tal-Imħallef jew tal-Maġistrat u tisma’ l-kawża għat-tneħħija tiegħu.

Is-salarju ta’ Mħallef huwa impost fuq il-Fond Konsolidat u ma jistax jitnaqqas.

Sabiex jinħatar Imħallef wieħed irid ikun ipprattika bħala avukat f’Malta għal mhux inqas minn tnax-il sena, jew b’dan il-mod ipprattika u serva bħala Maġistrat għal perjodu li jammonta fit-total għal mhux inqas minn tnax-il sena, jew ipprattika parzjalment jew b’dan il-mod parzjalment.

Il-Kostituzzjoni tipprevedi età obbligatorja għall-irtirar għall-Imħallfin (inkluż il-Prim Imħallef) u l-Maġistrati. Bħalissa din l-età hija stabbilita għal 65 sena li, skont l-istandards Ewropej, hija meqjusa bħala età bikrija. Madankollu, mill-2020, qabel ma jilħaq l-età ta’ 65-il sena, Imħallef jista’ jinforma lill-Prim Imħallef u lill-President ta’ Malta bid-deċiżjoni tiegħu li jibqa’ fil-kariga sal-età ta’ 68 sena.

Qabel ma jibda jeżerċita l-funzjonijiet ġudizzjarji tiegħu, Imħallef irid jieħu quddiem il-President ta’ Malta l-ġurament ta’ lealtà stabbilit fit-Tielet Skeda tal-Kostituzzjoni, u l-ġurament tal-kariga stabbilit fl-Artikolu 10(1) tal-Kodiċi ta’ Organizzazzjoni u Proċedura Ċivili.

L-imħallfin f’Malta huma indirizzati formalment bħala “The Honourable Mr Justice” (jew “The Honourable Madam Justice”) segwiti bl-isem u l-kunjom tal-Imħallef. It-Titolu “L-Onorevoli” ingħata lill-Imħallfin Maltin mir-Re George VI. L-avviż tal-Gvern numru 40, ippubblikat fil-Gazzetta tal-Gvern ta’ Malta tat-2 ta’ Frar 1940 jaqra kif ġej:

L-eċċellenza tiegħu l-Gvernatur jidderiġih biex jiġi nnotifikat li ġie infurmat mis-Segretarju tal-Istat għall-Kolonji li t-Titolu “L-Onorevoli” ingħata lil kull wieħed mill-Imħallfin tal-Maestà Tiegħu f’Malta, li matul il-mandat tiegħu se jkun magħruf bħala “L-Onorevoli Sur Justice……”. L-użu ta’ dan it-titolu, skont il-prattika stabbilita, se jkun limitat għall-Gżejjer Maltin. It-Titolu “His Honour” se jkompli jingħata lill-Prim Imħallef u lill-President tal-Qorti tal-Appell. 1 ta’ Frar, 1940.
 
Dawn it-titoli nżammu anke wara li Malta saret indipendenti fl-1964 u repubblika għaxar snin wara.
 
Il-bank tal-Imħallfin attwali huwa magħmul kif ġej:
(** dwar il-Lista ta’ mħallfin ad hoc dwar il-Qorti Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem fir-rigward ta’ Malta — Artikolu 29 tar-Regoli tal-Qorti tal-Qorti Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem)
 
(Ikklikkja fuq l-ismijiet enfasizzati b’tipa grassa biex tara l-curriculum vitae)
Skip to content